Πολλοί είναι εκείνοι που περιμένουν κάθε χρόνο τις γιορτές των Χριστουγέννων με ανυπομονησία. Ακόμη και με το άγχος που συνήθως συνοδεύονται αυτές οι μέρες, τα Χριστούγεννα παραμένουν η αγαπημένη τους εποχή του χρόνου. Αλλά αυτό δεν ισχύει για όλους.
«Τα Χριστούγεννα γίνονται η αφορμή όχι μόνο για την επιδείνωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, αλλά ακόμα και για την εμφάνιση αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών», δηλώνει χαρακτηριστικά μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο δρ. Θάνος Ασκητής. «Η εμπειρία μας δείχνει, ότι αυτό το διάστημα δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο από όλους τους ανθρώπους, και μάλιστα, μερικές φορές, μοιάζει ακόμα πιο απαιτητικό απ’ ό,τι ο υπόλοιπος χρόνος, στα μάτια εκείνων, που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Μία από τις πιο σημαντικές προκλήσεις αυτής της περιόδου, φαίνεται να είναι η διαχείριση των αρνητικών σκέψεων και της κατάθλιψης».
Είναι αληθινή η κατάθλιψη των Χριστουγέννων;
Ναι, μπορεί να είναι. Μερικοί άνθρωποι βιώνουν κάτι που ονομάζεται Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή (MDD) με εποχιακό μοτίβο. Αυτό είναι που κάποιοι γνωρίζουν ως Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή. Πρόκειται για μια κλινική κατάθλιψη, που τείνει να εμφανίζεται από τα τέλη του φθινοπώρου και μπορεί να συνεχιστεί μέχρι τις αρχές της άνοιξης. Είναι γνωστό ότι συνδέεται με αλλαγές στο φως, επομένως είναι πιο κοινή, στα βόρεια κλίματα. Η έρευνα δείχνει ότι η κλινική κατάθλιψη με εποχιακό πρότυπο, επηρεάζει έως και το 6% του πληθυσμού. Αλλά ακόμα και άνθρωποι που δεν παλεύουν με την κατάθλιψη, μπορεί επίσης να έχουν προβλήματα λόγω του λιγότερου φωτός της ημέρας το χειμώνα. Η περιορισμένη έκθεση στο φυσικό φως μπορεί να επηρεάσει τους ρυθμούς και τη νευροχημική ισορροπία του σώματός μας.
Τι πυροδοτεί την κατάθλιψη των Χριστουγέννων;
Η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, μπορεί να είναι αγχωτική. Οι άνθρωποι είναι συχνά πιο απασχολημένοι. Και η προσπάθεια εξισορρόπησης εργασιακών και προσωπικών υποχρεώσεων μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερο άγχος. Μπορεί επίσης να είναι μια οικονομικά αγχωτική περίοδος, καθώς τα δώρα και οι εκδηλώσεις μπορεί να επηρεάσουν το πορτοφόλι μας.
Και ενώ τα Χριστούγεννα είναι μια περίοδος χαράς, οι άνθρωποι μερικές φορές έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το πόσο ξεχωριστό θα είναι κάτι. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα απογοήτευσης αργότερα, εάν αυτά δεν εκπληρωθούν. Ομοίως, οι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο πιθανό να συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου του χρόνου. Είναι εύκολο να κοιτάξεις φωτογραφίες κάποιου και να πιστέψεις ότι η ζωή του είναι καλύτερη, από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Αυτό, μπορεί να οδηγήσει στο να υποθέσουμε ότι όλοι οι άλλοι γύρω μας είναι ευχαριστημένοι και εμείς είμαστε οι παρείσακτοι.
Στερεοτυπικά επίσης, τα Χριστούγεννα είναι η περίοδος που περιτριγυριζόμαστε από οικογένεια ή αγαπημένα πρόσωπα. Αυτό μπορεί να φέρει αναμνήσεις άλλων συναισθημάτων. Μπορεί να υπάρξει μια οικογενειακή σύγκρουση που συνεχίζεται. Ή, θα μπορεί να είναι τα πρώτα Χριστούγεννα μετά το θάνατο κάποιου αγαπημένου προσώπου. Τα πρώτα Χριστούγεννα μετά από ένα χωρισμό. Καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν συναισθήματα θλίψης και απώλειας.
Αντιμετωπίζοντας την κατάθλιψη των Χριστουγέννων
Τι πρέπει να κάνουν τα αγαπημένα σας πρόσωπα για να στηρίξουν κάποιον με συμπτώματα κατάθλιψης κατά τη διάρκεια των γιορτών;
- Ακούστε με ενσυναίσθηση. Δεν χρειάζεται να καταλάβετε πώς αισθάνεται κάποιος για να το σεβαστείτε.
- Ενθαρρύνετε το αγαπημένο σας πρόσωπο να συναντηθεί με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Μπορούν να κάνουν μια εξατομικευμένη αξιολόγηση για να προσδιορίσουν τι χρειάζεται το συγκεκριμένο άτομο για να γίνει καλύτερο.
- Προσέξτε να μην ντροπιάζετε ή υποβιβάζετε κατά λάθος τα συναισθήματα του. Αντίθετα, προσπαθήστε να εκφράσετε συναισθήματα ελπίδας. Μπορείτε επίσης να προσφέρετε να σας αποσπά την προσοχή. Προσκαλέστε τους να δουν μια ταινία ή να δοκιμάσουν ένα νέο εστιατόριο μαζί σας.
Τι μπορεί να κάνει κάποιος με κατάθλιψη στις διακοπές για να φροντίσει τον εαυτό του;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ενισχύσουμε την ψυχική μας ευεξία στις γιορτές. Μερικές από αυτές τις στρατηγικές μπορεί να λειτουργήσουν καλύτερα από άλλες. Αλλά το σημαντικό είναι να δοκιμάσουμε τι μπορεί να είναι αυτό που ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες μας.
- Βεβαιωθείτε ότι οι προσδοκίες σας είναι ρεαλιστικές. Ρωτήστε τον εαυτό σας αν περιμένετε πάρα πολλά από τον εαυτό σας ή τους άλλους. Στη συνέχεια, δείτε πώς σας κάνουν να νιώθετε αυτές οι προσδοκίες. Είναι βοηθητικές ή βλαβερές;
- Εξασκηθείτε στο να λέτε «όχι». Είστε ένα άτομο και υπάρχουν τόσα πολλά που μπορείτε να κάνετε σε μια δεδομένη ημέρα ή μια δεδομένη αργία.
- Περιορίστε τις εξωτερικές πηγές πίεσης των διακοπών. Ίσως πρέπει να κάνετε ένα διάλειμμα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αν βλέποντας τις φωτογραφίες άλλων σας κάνει να συγκρίνετε τον εαυτό σας.
- Μην ξεχνάτε να φροντίζετε τον εαυτό σας. Εάν το να πάτε στη γιόγκα σας βοηθά να αντιμετωπίσετε το άγχος, συνεχίστε να το κάνετε. Εάν βοηθάει το να περνάτε χρόνο με φίλους, δώστε προτεραιότητα στο να αφιερώσετε αυτόν τον χρόνο ανεξάρτητα από τις γιορτές. Δώστε προτεραιότητα στο να αφιερώσετε χρόνο στον εαυτό σας.