Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ή αλλιώς OCD είναι μια κοινή αγχώδης διαταραχή, την οποία χαρακτηρίζουν οι παράλογες επίμονες σκέψεις, οι ιδεοληψίες, ο φόβος, η ανησυχία, το άγχος και η δυσφορία.
Ένα άτομο με ΙΨΔ προσπαθεί να διαχειριστεί αυτό το άγχος και το παραλογισμό του μέσω διαφόρων τελετουργιών.
Οι επίμονες, ενοχλητικές σκέψεις ή οι σεναριακές εικόνες ονομάζονται εμμονές. Δεν έχουν λογική και προκαλούν μεγάλο άγχος. Η τετράγωνη λογική δεν βοηθά στη διαχείριση των σκέψεων. Οι τελετουργίες ή οι καταναγκασμοί είναι ενέργειες που βοηθούν να σταματήσουν ή να ανακουφίσουν κατά κάποιο τρόπο την ένταση των εμμονικών.
Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι για τα ακριβή αίτια της ΙΨΔ. Η γενετική προδιάθεση, οι εγκεφαλικές δυσλειτουργίες και το περιβάλλον που ζούμε, θεωρείται, ότι παίζουν κάποιο ρόλο. Συχνά ξεκινά στην εφηβεία ή στην πρώιμη ενήλικη ζωή, μπορεί όμως να ξεκινήσει και από την παιδική ηλικία.
Η ΙΨΔ επηρεάζει εξίσου άνδρες και γυναίκες και μπορεί να συνυπάρξει και με άλλα προβλήματα όπως άλλες αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές ή και κατάχρήση εξαρτησιογόνων ουσιών.
Οι συνήθεις εμμονές είναι:
1. Η εμμονή με τη βρωμιά ή τα μικρόβια
2. Οι συνεχείς και επαναλαμβανόμενες αμφιβολίες (για παράδειγμα, σχετικά με το
κλείσιμο του θερμοσίφωνου ή της κουζίνας)
3. Η πολύ συγκεκριμένη σειρά των πραγμάτων ή ακόμα και των χρωμάτων των πραγμάτων
4. Οι δυσάρεστες σκέψεις που αφορούν στο να κάνεις κακό ή να πληγώσεις κάποιον
5. Η σπατάλη πολύ χρόνου αγγίζοντας πράγματα ή μετρώντας
6. Οι επίμονες σκέψεις σεξουαλικών πράξεων
7. Η μανία με την θρησκεία, την εκκλησία κλπ
Οι καταναγκασμοί είναι για παράδειγμα το επαναλαμβανόμενο πλύσιμο των χεριών (συχνά 100+ φορές την ημέρα) ή το να ακολουθεί κάποιος ένα στάνταρ πρόγραμμα, με αυστηρούς κανόνες τάξης, όπως το να φοράει ρούχα με την ίδια σειρά κάθε μέρα ή να εκνευρίζεται όταν διαταράσσεται η σειρά των πραγμάτων σε κάποιο χώρο που θεωρεί δικό του.
Οι ψυχαναγκαστικές πράξεις μπορεί να γίνουν υπερβολικές, ενοχλητικές και χρονοβόρες. Μπορεί να παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή και τις σχέσεις. Οι άνθρωποι μπορεί να αποφεύγουν καταστάσεις στις οποίες μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν τις εμμονές τους. Μερικοί δοκιμάζουν αλκοόλ, υπναγωγά, αγχολυτικά ή ναρκωτικά για να ηρεμήσουν.
Η Ήρα Σαρακηνού είναι Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια και Ομαδική Αναλύτρια σε γραφείο που διατηρεί στη Κηφισιά (Παπαδιαμάντη 1, 14561) από το 2002. Οι μεταπτυχιακές της σπουδές αφορούν τη Συμβουλευτική και την Κλινική Ψυχολογία και έλαβαν χώρα στα Manchester Metropolitan University και University of Manchester, στο Μάντσεστερ της Αγγλίας και στο Universita di Napoli στη Νάπολη της Ιταλίας. Έχει ολοκληρώσει την 4ετή εκπαίδευση της στην Ομαδική Ανάλυση και τη Ψυχοθεραπεία.
* Άρθρο από την Ψυχολόγο, Ψυχοθεραπεύτρια και Ομαδική Αναλύτρια, Ήρα Σαρακηνού
