Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην ΕΡΤ και την εκπομπή «Συνδέσεις» ο Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ αναφέρθηκε στην επέτειο των 200 ετών που γιορτάζει η χώρα μας το 2021, τονίζοντας ότι αποτελεί μία «συναρπαστική ευκαιρία» επαναβεβαίωσης της σύγκλισης των στρατηγικών συμφερόντων ΗΠΑ και Ελλάδας. Από τη Γεννάδιο Βιβλιοθήκη, όπου και έγινε η συνέντευξη, αναφέρθηκε στη στενή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις επαναστάσεις των δύο χωρών, ενώ υποστήριξε ότι «είμαι πολύ περήφανος για το σημείο που βρίσκονται σήμερα οι σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας».
Ο Πρεσβευτής των ΗΠΑ ανακοίνωσε την έναρξη της καμπάνιας, διάρκειας ενός έτους, της Διπλωματικής Αποστολής των ΗΠΑ στην Ελλάδα για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση με τίτλο «ΗΠΑ & Ελλάδα: Γιορτάζοντας 200 χρόνια φιλίας». Η καμπάνια περιλαμβάνει εκπαιδευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα που αναδεικνύουν την ιστορική σχέση των δύο χωρών και τους δεσμούς που μας συνδέουν: δημοκρατία, συνεργασία και κοινές αξίες.
Η ανακοίνωση του Πρέσβη Πάιατ ακολούθησε την ανακοίνωση της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» την 1η Ιανουαρίου για την έναρξη των εορτασμών της επετείου των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, με προγράμματα που θα γιορτάσουν την ιστορία της Ελλάδας, θα τιμήσουν τους ανθρώπους της, θα αναδείξουν τα επιτεύγματά της και θα οραματιστούν το μέλλον της. Η καμπάνια της Αμερικανικής Πρεσβείας «ΗΠΑ & Ελλάδα: Γιορτάζοντας 200 χρόνια φιλίας» θα υποστηρίξει αυτήν την προσπάθεια μέσω προγραμμάτων που έχουν σχεδιαστεί για να μεταφέρουν «τον σεβασμό των ΗΠΑ για τα αρχαία ελληνικά ιδανικά της δημοκρατίας που αποτέλεσαν έμπνευση για την ίδρυση της χώρας μας και τονίζοντας τον ρόλο που έπαιξαν οι Αμερικανοί Φιλέλληνες στον αγώνα των Ελλήνων να ιδρύσουν τη χώρα τους. Θα γιορτάσει επίσης τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας τα τελευταία 200 χρόνια, και τη δέσμευσή των ΗΠΑ για τη σημερινή στρατηγική συνεργασία των δυο χωρών.
Μιλώντας για την καμπάνια, ο Πρέσβης Πάιατ είπε: « Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας είναι πιο ισχυρές από ποτέ. Η φιλία μας ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του ελληνικού πολέμου για ανεξαρτησία και ο εορτασμός των διακοσίων χρόνων το 2021 στην Ελλάδα είναι μια ευκαιρία να γιορτάσουμε αυτήν την ιστορία και τις αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας που οι λαοί μας υπερασπίστηκαν για πάνω από 200 χρόνια».
Δείτε παρακάτω τη λίστα των προγραμμάτων που υποστηρίζονται μέσω της καμπάνιας «ΗΠΑ & Ελλάδα: Γιορτάζοντας 200 χρόνια φιλίας»:
Διαδικτυακό Πρόγραμμα Επιχειρηματικότητας «Connect the Dots»: Ένα πρόγραμμα για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα που διεξάγεται σε συνεργασία με την Ελληνική Πρωτοβουλία (THI), το οποίο θα παρέχει διαδικτυακή καθοδήγηση (mentoring) από ηγέτες επιχειρήσεων των ΗΠΑ σε Έλληνες επιχειρηματίες. Το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».
Athens Science Festival 2021 – 200 Χρόνια Καινοτομίας: Θα δημιουργηθεί ένας βιωματικός χώρος, που περιλαμβάνει πολλαπλά εκθέματα που αναφέρονται στην ιστορική επέτειο και την εξέλιξη του ελληνικού κράτους, επισημαίνοντας τομείς κοινής επιστημονικής αριστείας με τις ΗΠΑ και θα περιλαμβάνει εξέχοντες Αμερικανούς ομιλητές. Το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».
Εθνική Λυρική Σκηνή, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος: Η Εθνική Λυρική Σκηνή θα παρουσιάσει δύο ιδιαίτερες μουσικές παραστάσεις έργων που αντικατοπτρίζουν τις κοινές αξίες των ΗΠΑ και της Ελλάδας.
Έκθεση «Αμερικανικός Φιλελληνισμός» στο Μουσείο Φιλελληνισμού: Μια ξεχωριστή έκθεση με τίτλο «Ο Αμερικανικός Φιλελληνισμός» στο Μουσείο Φιλελληνισμού στην Αθήνα, με μοναδικά αντικείμενα και ιστορικά έγγραφα που καταγράφουν τη γέννηση και την εξέλιξη του Φιλελληνισμού, την υποστήριξη των ΗΠΑ για την Ελληνική Επανάσταση, και τον αντίκτυπο του ελληνικού πολιτισμού στις αξίες, τους θεσμούς, τον πολιτισμό και την αρχιτεκτονική των ΗΠΑ.
Έκθεση «The Free and the Brave: American Philhellenes and the Glorious Αγώνας των Ελλήνων (1776-1866)» της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα: Έκθεση που εξερευνά το κίνημα του Φιλελληνισμού που άκμασε στις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα, επηρεασμένος από την ελληνική κλασική σκέψη και τα δημοκρατικά ιδανικά.
Αμερικανικές Σπουδές: Υποστήριξη για τη δημιουργία προγράμματος Αμερικανικών Σπουδών σε ελληνικό πανεπιστήμιο.
«Greek Fire»: Σεμινάριο στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών και διαδικτυακή έκθεση σχετικά με τον διαρκή αντίκτυπο που είχε η Ελληνική Επανάσταση στον Αμερικανικό Πολιτισμό και Πολιτική.
Πόλη της Σπάρτης: Η Σπάρτη θα φιλοξενήσει ένα συνέδριο για τους Αμερικανούς Φιλέλληνες και θα διεξάγει μια σειρά προγραμμάτων καθ ‘όλη τη διάρκεια του 2021 για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Γενικό Προξενείο των Η.Π.Α. στη Θεσσαλονίκη: Δημιουργία ενός διαδικτυακού εκθέματος που παρουσιάζει την ιστορία του Γενικού Προξενείου και την παρουσία των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη.
Αναλυτικά το κείμενο της συνέντευξης στις «Συνδέσεις»
«Βρισκόμαστε στη Γεννάδιο Βιβλιοθήκη και είναι μεγάλη μας χαρά να έχουμε μαζί μας σήμερα τον Πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής στην Αθήνα, κ. Τζέφρι Πάιατ.
Κύριε Πρέσβη, καλημέρα σας. Ευχαριστούμε πολύ που μας δεχτήκατε.
Κώστας Παπαχλιμίντζος, Δημοσιογράφος: Ξεκινώντας, κύριε Πρέσβη, κάνοντας μια ανασκόπηση, πώς εξηγείτε το αμερικανικό ενδιαφέρον για των αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία και ανεξαρτησία στις αρχές της δεκαετίας του 1820;
Πρέσβης Πάιατ: Λοιπόν, σας ευχαριστώ που μου επιτρέπετε να μοιραστώ την ιστορία μαζί σας, γιατί πιστεύω ότι ένα από τα πράγματα που ξεχωρίζουν πραγματικά στη σχέση Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών είναι η πολύ στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ των δύο επαναστάσεων μας. Όταν οι ιδρυτές μας επαναστάτησαν το 1776, ήταν κατηγορηματικά εμπνευσμένοι από την Αθηναϊκή δημοκρατία. Οι ιδρυτές μας διάβαζαν ελληνικά συγγράμματα. Κατανοούσαν τη δομή της Αθηναϊκής δημοκρατίας η οποία αποτελούσε την ξεκάθαρη έμπνευση για τις δημοκρατικές μας δομές. Είναι ο ίδιος λόγος για τον οποίο το Μνημείο του Λίνκολν στην Ουάσινγκτον θυμίζει τον Παρθενώνα. Το Καπιτώλιο θυμίζει ελληνική αρχιτεκτονική της κλασικής αρχαιότητας, και με τον ίδιο τρόπο, 45 χρόνια αργότερα, όταν οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν εναντίον της Οθωμανικής κατοχής, η ελληνική επανάσταση αποτέλεσε πραγματικά ένα από τα καθοριστικά ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής της νέας μας χώρας. Ακόμα διεξάγονταν μεγάλοι αγώνες ανάμεσα στις πολιτείες μας. Δόθηκε έμφαση στον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να λειτουργήσει μια ομοσπονδιακή οικονομία, αλλά υπήρχε επίσης μεγάλο πάθος και η πεποίθηση ότι για να έχει νόημα η δημοκρατία μας, οι Αμερικανοί θα έπρεπε να βοηθήσουν τους Έλληνες επαναστάτες. Και εκεί συναντάμε τους Αμερικανούς Φιλέλληνες. Γι ‘αυτό, είμαι ενθουσιασμένος για τα 200 χρόνια που μου δίνουν τη δυνατότητα για την ανάδειξη αυτής της ιστορίας, αλλά επίσης προσβλέπω στο πολύ δυναμικό μέλλον της σχέσης μας.
Αλεξάνδρα Καϋμένου, Δημοσιογράφος: Με ποιο τρόπο η Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα σχεδιάζει να συμμετάσχει στις επετειακές εορταστικές εκδηλώσεις;
Πρέσβης Πάιατ: Ξεκινώντας λοιπόν με την ιστορία για την οποία μιλούσα, θα έχουμε ένα πρόγραμμα εδώ στην υπέροχη Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών για μια έκθεση που θα επικεντρώνεται στους Αμερικανούς Φιλέλληνες. Υποστηρίζουμε το νέο Μουσείο Φιλελληνισμού που θα βοηθήσει στην διάδοση αυτής της ιστορίας. Έχουμε επίσης ένα πρόγραμμα με την Εθνική Λυρική Σκηνή και την ορχήστρα της που επικεντρώνεται στη μουσική της περιόδου της Αμερικανικής Επανάστασης, αλλά κοιτάζουμε επίσης και στο μέλλον. Έτσι, έχουμε προγράμματα, όπως για παράδειγμα με το Φεστιβάλ Επιστήμης & Καινοτομίας στην Αθήνα, που ανατρέχουν πίσω σε αυτά τα 200 χρόνια καινοτομίας, υπενθυμίζοντας στον κόσμο ότι πρόκειται για μια σχέση με πολύ βαθιές ρίζες, που όπως είπα διακρίνεται από αυτούς τους πολύ ισχυρούς ανθρώπινους δεσμούς αλλά και από τις αξίες που ενώνουν τις δύο χώρες μας.
Κώστας Παπαχλιμίντζος, Δημοσιογράφος: Λοιπόν, μπορείτε γίνετε λίγο πιο αναλυτικός σχετικά με τη βοήθεια των Αμερικανών Φιλελλήνων κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και στα μετέπειτα χρόνια;
Πρέσβης Πάιατ: Ευχαριστώ που με ρωτάτε, γιατί πραγματικά με μεγάλη ευχαρίστηση έμαθα πολλές από αυτές τις ιστορίες κατά την παραμονή μου εδώ στην Ελλάδα. Έχουμε το παράδειγμα του Σάμιουελ Γκρίντλει Χάου, ένας Αμερικανός υπέρμαχος της κατάργησης της δουλειάς που εμπνεύστηκε από την Ελληνική επανάσταση που ανέλαβε τη συγκέντρωση πόρων στις ΗΠΑ και στην ουσία δημιούργησε το πρώτο πρόγραμμα εξωτερικής βοήθειας παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και τροφής για την υποστήριξη των Ελλήνων επαναστατών. Είχα την χαρά, πριν από δύο καλοκαίρια να συμμετάσχω στα εγκαίνια ενός νέου μνημείου για τον Σάμιουελ Γκρίντλει Χάου στο νησί της Αίγινας. Το περασμένο καλοκαίρι βρισκόμενος στην Ύδρα, άκουσα την ιστορία του Γουίλιαμ Ουάσινγκτον και του Τζορτζ Τζάρβις και αισθάνομαι πολύ ευγνώμων προς τον δήμαρχο που προχώρησε στην ιδέα της μετονομασίας ενός εκ των δρόμων στο νησί της Ύδρας προς τιμήν του Γουίλιαμ Ουάσινγκτον και Τζορτζ Τζάρβις, που ήταν και αυτοί Αμερικανοί Φιλέλληνες που παράτησαν τα πάντα και ήρθαν στην Ελλάδα γιατί ένιωθαν τόσο παθιασμένα την ανάγκη να υποστηρίξουν την επανάσταση. Αλλά αυτό που έχει επίσης πολύ ενδιαφέρον για μένα είναι πώς αυτό έγινε θέμα συζήτησης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι, ένας από τους πιο διακεκριμένους πολιτικούς μας, ο Γουίλιαμ Γουέμπστερ έγραψε επιστολές για την ελληνική επανάσταση και γιατί ήταν τόσο σημαντική για την Αμερική και για την νεοσυσταθείσα δημοκρατία μας, ώστε να παρασχεθεί βοήθεια στους Έλληνες.
Αλεξάνδρα Καϋμένου, Δημοσιογράφος: Με ποιους τρόπους η Αμερικανική Επανάσταση του 1776 ενέπνευσε τους τότε σκλαβωμένους Έλληνες;
Πρέσβης Πάιατ: Αυτό είναι επίσης πραγματικά ενδιαφέρον. Δεν είναι ευρέως γνωστό, αλλά αν κοιτάξετε στο Ελληνικό Σύνταγμα του 1822 που υπογράφτηκε στην Επίδαυρο, θα δείτε σαφείς επιρροές από την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ και τον Τόμας Τζέφερσον, που ήταν ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας μας, που με τη σειρά του έγραψε δοκίμια για την υποστήριξη της Ελληνικής Επανάστασης. Οπότε, αποτέλεσε έναν πολύ ισχυρό σύνδεσμο. Από πολλές πλευρές, η ελληνική επανάσταση ήταν ο πρώτος επαναστατικός απελευθερωτικός αγώνας στην Ευρώπη που εμπνεύστηκε ρητά από την επιτυχία των Αμερικανών επαναστατών και από την προσπάθειά μας να αποτινάξουμε τον αποικιοκρατικό ζυγό. Οπότε, υπάρχει μια ξεχωριστή σχέση και ο ίδιος δεσμός επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά. Οπότε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο, είδαμε πάλι ότι στις ΗΠΑ η Ελλάδα αποτέλεσε καθοριστικό ζήτημα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, μέσω των συζητήσεων που είχαμε για το Δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ. Έτσι, βλέπετε πως ξανά και ξανά η Ελλάδα καταλαμβάνει αυτή την ξεχωριστή θέση στις καρδιές των Αμερικανών και ιδιαίτερα των Αμερικανών που πιστεύουν στη δημοκρατία.
Κώστας Παπαχλιμίντζος, Δημοσιογράφος: Οπότε, κύριε Πρέσβη αναφερθήκατε στον Τόμας Τζέφερσον και θα ήθελα να σας ρωτήσω αν πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε τις ρίζες αυτού του ισχυρού δεσμού μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας του 19ου αιώνα πίσω στον 18ο αιώνα όταν ο Τόμας Τζέφερσον αντάλλαζε απόψεις ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Γαλλία με τον Αδαμάντιο Κοραή, τον μεγάλο Έλληνα διανοούμενο και μελετητή.
Πρέσβης Πάιατ: Υπό πολλές απόψεις, αυτό είναι απολύτως ορθό. Θυμάμαι όταν βρέθηκα στο νησί της Χίου επισκέφτηκα την βιβλιοθήκη «Κοραής» και εκεί βλέπεις τα έγγραφα κατά την έναρξη της συνεργασίας του με το ελληνικό κράτος και σίγουρα ο Τζέφερσον είναι ένας από τους ιδρυτές μας, μια εξέχουσα μορφή της αμερικανικής ιστορίας, και το γεγονός ότι ήταν τόσο προσηλωμένος στην Ελληνική Επανάσταση λέει πολλά σχετικά με τις αξίες που μας ενώνουν και τη σημασία της επιτυχίας της ελληνικής δημοκρατίας για τις ΗΠΑ.
Κώστας Παπαχλιμίντζος, Δημοσιογράφος: Μια τελική ερώτηση από εμάς.
Αλεξάνδρα Καϋμένου, Δημοσιογράφος: Μια τελική ναι. Πώς θα μνημονεύονται οι σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας του 2021 στο μέλλον;
Πρέσβης Πάιατ: Είναι πάντα δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις, αλλά είμαι πολύ περήφανος για το σημείο που βρίσκονται σήμερα οι σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας. Η σχέση είναι πιο ισχυρή από ποτέ. Απολαμβάνει διμερή υποστήριξη. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι ο Μπλίνκεν ως διορισμένος από τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο μαζί με τους υπόλοιπους της νέας διοίκησης, μόλις πάρουν τα ηνία την επόμενη εβδομάδα, θα διαπιστώσετε ότι θα συνεχίσουν από το ίδιο ακριβώς σημείο που η διοίκηση Τραμπ σταμάτησε όσον αφορά την οικοδόμηση του στρατηγικού μας διαλόγου, την ενίσχυση των δεσμών μας, την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών δεσμών, των οικονομικών και επενδυτικών μας σχέσεων που έχουν τόσο μεγάλη σημασία για το μέλλον της Ελλάδας και θα δουλέψουμε από κοινού για την αντιμετώπιση της πανδημίας προχωρώντας μαζί. Οπότε είμαι πολύ αισιόδοξος για το πού βαδίζει η σχέση μας. Είμαι ενθουσιασμένος για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και το βλέπω ως μια ευκαιρία για να υπενθυμίσει στους Αμερικανούς τι αντιπροσωπεύει η Ελλάδα και συγκεκριμένα τι συμβολίζει η Αθηναϊκή δημοκρατία. Νομίζω ότι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για την Ελλάδα να μεταφέρει κάποιες από αυτές τις ιστορίες στις ΗΠΑ.
Γνωρίζω ότι αυτό είναι επίσης και στις προθέσεις του Πρωθυπουργού κυρίου Μητσοτάκη. Οπότε αυτή πρόκειται να είναι μια συναρπαστική περίοδος στην σχέση μας. Θα είναι μια περίοδος κατά την οποία θα επαναβεβαιώσουμε τα συγκλίνοντα στρατηγικά μας συμφέροντα, αλλά και τις αξίες που μας ενώνουν οι οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την χάραξη του μέλλοντος της Ευρωατλαντικής κοινότητας στην οποία και οι δύο μας επενδύουμε.
